| Salon Numizmatyczny Mateusz Wójcicki > Auction 13 | Auction date: 9 March 2024 |
| Lot number: 217 Price realized: 19,002 EUR (Approx. 20,829 USD) Note: Prices do not include buyer's fees. | Show similar lots on CoinArchives Find similar lots in upcoming auctions on  |
| Lot description: John II Casimir, 3 Ducats Thorn 1659 - RARE Rrare type of three ducats from the city of Thorn. Variety with the inscription POLON in the king's title. During the reign of King John II Casimir, the Thorn mint issued 3 ducats three times. The first issue was minted on the occasion of the king's coronation in 1649. The second one in 1655, but it was interrupted by the Swedish Deluge, which took Thornin December of the same year. After a three year occupation of the city, in December 1658, the city was regained, and on January 1, 1659, the king himself entered it in person. In the same year, the contract with the mintmaster Hans David Lauer was renewed, and the mint began minting 3 ducats again. Obverse: bust of the king in a crown and armor covered with a cloak, the cloak fastened with a brooch on the shoulder, the chain of the Order of the Golden Fleece on the chest IOAN•CAS•D•G•REX•POLON•& SVE•M•D•L•R•P• Reverse: two angels in the clouds, supporting the city shield, below a panorama of Toruń with characteristic buildings and towers, seen from the Dybowski Castle, with the Bazaar Island and the Prussian Bridge visible, in the meadow near the castle, the date and initials 16HL59 EX AVRO•SOLIDO•CIVIT:THORVNENS:FIERI F: Gold, diameter 34 mm, weight 9.96 g Najwyższej rzadkości numizmat, donatywa trzydukatowa miasta Torunia. Odmiana z napisem POLON w tytulaturze króla. W okresie panowania króla Jana II Kazimierza, mennica toruńska emitowała donatywy trzykrotnie. Pierwsza emisja została wybita z okazji koronacji króla w 1649 roku. Druga w 1655 roku, ale przerwał ją Potop szwedzki, który w grudniu tego samego roku zajął Toruń. Po trzyletniej okupacji miasta, w grudniu 1658 roku, miasto zostało odzyskane, a 1 stycznia 1659 roku osobiście wkroczył do niego sam król. W tymże roku wznowiono umowę z mincmistrzem Hansem Dawidem Lauerem, a mennica ponownie zaczęła wybijać donatywy. Donatywy z czasów Polski Królewskiej często pełniły rolę ozdobną. Oferowany egzemplarz z śladami noszenia, stąd z matowym połyskiem tła, ale detal ponadprzeciętny, bez istotnych wytarć i dobrze zarysowany po obu stronach. Powierzchnia z nierażącymi śladami gięcia. Dobra jakość bicia. Numizmat znany raptem z kilku notowań na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Efektowny i niezwykle rzadki numizmat, który stanowić będzie o sile każdej kolekcji złotych monet okresu Polski Królewskiej. Niezaprzeczalnie jedna z najciekawszych pozycji naszej XIII Aukcji Premium. Awers: popiersie króla w koronie i zbroi okrytej płaszczem, płaszcz spięty na ramieniu broszą, na piersi łańcuch Orderu Złotego Runa IOAN•CAS•D•G•REX•POLON•& SVE•M•D•L•R•P• Rewers: dwa anioły w obłokach, podtrzymujące tarcze miejską, poniżej panorama Torunia z charakterystycznymi budynkami i wieżami, widziana od strony zamku Dybowskiego, z widoczną Wyspą Bazarową i Mostem Pruskim, na łące przy zamku data i inicjały 16HL59 EX AVRO•SOLIDO•CIVIT:THORVNENS:FIERI F: Złoto, średnica 34 mm, waga 9.96 g Reforma monetarna Jana Kazimierza z roku 1650 objęła również mennictwo złote. Standard dukata polskiego został zaprojektowany na wzór dukata imperialnego, bitego z grzywny kolońskiej (a nie krakowskiej). W związku z tym, w porównaniu z tradycyjnym standardem z czasów Zygmunta Starego dukaty Jana Kazimierza stały się nieco lżejsze, posiadały jednak nieznacznie lepszą próbę złota. Były bite ze złota próby 23 i 2/3, ich waga powinna wynosić 3,4897 g, a zawartość czystego kruszcu – 3,4412 g. Dla porównania, dukaty bite wg ordynacji Zygmunta Starego z roku 1528 zawierały 3,4565 g czystego złota. W roku 1649 oprócz normalnych dukatów mennica krakowska wybiła złote żetony koronacyjne odpowiadające wagą dukatom i dwudukatom (wg tradycyjnej stopy). Mennice koronne bijące złote monety Jana Kazimierza po uchwaleniu ordynacji 1650 roku to: Wschowa, Poznań, Bydgoszcz, Kraków i Lwów. Do złotych monet emitowanych przez mennice koronne należały: półdukaty, dukaty, półtoradukaty, dwudukaty, półportugały, monety 7-dukatowe, 8-dukatowe i portugały. W czasie potopu szwedzkiego Kraków wraz z mennicą koronną znalazł się w rękach Szwedów (1655-1658). W tym okresie – wbrew decyzji Karola Gustawa – bito w Krakowie złote monety z imieniem i wizerunkiem Jana Kazimierza. Były one zgodne z ordynacją 1650 roku. W grupie złotych monet koronnych Jana Kazimierza wyróżniają się dwudukaty i półtoradukaty bite w mennicy poznańskiej za czasów zarządu Mikołaja Gilli w roku 1661. Miały one zaniżoną próbę złota (22 karaty i 6 granów) oraz rysunek niezgodny z ordynacją 1650 roku. Na części odmian zamiast tradycyjnego napisu: MONETA AUREA REGNI POLONIAE, Mikołaj Gilli umieścił sentencje: ARCUS FORTIUM CONTRITUS EST (półtoradukat i pierwszy typ dwudukatówek) oraz NON EST FORTIS SICUL DEUS NOSTER (drugi typ). Ponadto, zamiast herbów Polski i Litwy na monetach został umieszczony jedynie polski orzeł. Spośród złotych emisji koronnych wyróżniają się również półdukaty, bite w mennicy krakowskiej w latach 1660-1662. Ich rysunek do złudzenia przypomina miedziane szelągi emitowane w mennicy krakowskiej w latach 1659-1661. Jedyna różnica to napis (zamiast „SOLID" – „MON AVREA"). Znane są też monety srebrne wybite stemplami półdukatów. Inne z kolei monety należące do złotego mennictwa Jana Kazimierza to odbitki ortów koronnych w złocie o wadze 2 dukatów (Kraków, Poznań). Mennice koronne w omawianym okresie emitowały również donatywy – wielokrotności dukata posiadające cechy medalu. Złote mennictwo litewskie Jana Kazimierza nie było tak bogate jak koronne. W roku 1664, pod naciskiem nieopłacanego wojska, mennica wileńska rozpoczęła bicie półdukatów (1664 i 1665), spośród których odmiany rocznika 1665 były bardzo podobne do miedzianych szelągów litewskich. W roku 1666 w Wilnie wyemitowano złote monety o wartości jednego dukata. Niezwykle bogate było złote mennictwo miejskie Jana Kazimierza (Gdańsk, Toruń, Elbląg). W Elblągu początkowo bito dukaty, w latach 1656-1659 miasto znalazło się pod okupacją szwedzką. Mennica elbląska biła w tym okresie dukaty i wielodukaty z portretem i imieniem króla Szwecji Karola Gustawa (również w formie klipy). Mennica gdańska emitowała dukaty, półtoradukaty, dwudukaty oraz donatywy. W Toruniu bito dukaty, dwudukaty i donatywy. Donatywy czasu panowania Jana Kazimierza charakteryzowały się znakomitym poziomem artystycznym. Do ich opracowania zatrudniani byli najwybitniejsi artyści epoki. Reference: Dutkowski T99 (R5), CNCT 1566 (R5), Kopicki nie notuje, Hutten-Czapski 2134, Kaleniecki s. 451, Vossberg 941, Friedberg 64 Grade: XF- Starting price: 16549 EUR |  |
